Người Việt đang chuyển mình từ việc ứng dụng AI toàn cầu sang tạo ra những hệ thống AI mang bản sắc riêng, hiểu ngôn ngữ, văn hóa và nhu cầu của chính người Việt. Sự xuất hiện của ChatGPT vào năm 2022 đã đánh dấu bước ngoặt toàn cầu, đưa AI từ công nghệ dành riêng cho kỹ thuật trở thành chủ đề phổ biến trong truyền thông, giáo dục và kinh doanh.

Tại Việt Nam, việc tích hợp các công cụ AI quốc tế vào sản phẩm và quy trình số đã trở thành xu hướng. Tuy nhiên, AI ngoại có hạn chế khi xử lý tiếng Việt, đặc biệt trong các lĩnh vực đặc thù như pháp luật, giáo dục phổ thông hay hội thoại vùng miền. Từ đó, AI Việt đã chuyển mình từ giai đoạn ứng dụng sang làm chủ công nghệ, hướng tới xây dựng bản sắc riêng.

Trong giai đoạn đầu, hầu hết các ứng dụng AI tại Việt Nam được xây dựng trên nền tảng sẵn có từ nước ngoài. Các công ty tích hợp API từ Google, OpenAI hoặc Microsoft để tạo chatbot, phân tích văn bản, hoặc tạo sinh nội dung cơ bản. Tuy nhiên, hạn chế lớn vẫn là việc phụ thuộc vào mô hình nước ngoài và dữ liệu ngôn ngữ Việt còn hạn hẹp.

Từ giữa năm 2023, khi các mô hình mã nguồn mở như LLaMA hay Mistral trở thành xu hướng, AI Việt bắt đầu chuyển từ tích hợp sang làm chủ. VinAI phát triển PhởGPT chuyên dụng cho tiếng Việt; VinBigdata ra mắt ViGPT chuyên sâu về lĩnh vực đặc thù của Việt Nam như pháp luật, lịch sử, văn hóa, danh nhân; FPT.AI ứng dụng mô hình RAG kết hợp dữ liệu Việt; VAIS xây dựng tập dữ liệu chuẩn hóa phục vụ nhận dạng giọng nói.

Bước sang năm 2025, nhiều đơn vị không còn dừng ở việc cải tiến, mà đã bắt đầu xây dựng bản sắc riêng cho AI Việt. Không chỉ đơn giản là hiểu tiếng Việt, các mô hình mới đang được huấn luyện để hành xử như một người Việt số, phản ánh cách nói chuyện, thói quen, logic suy nghĩ và cả các khái niệm xã hội mang tính bản địa.

Ví dụ, các sản phẩm của FPT Smart Cloud như FPT AI Engage, FPT AI Reader, FPT AI Vision đã đưa AI vào từng ngữ cảnh đặc thù của Việt Nam. Trong đó, có thể kể đến: trợ lý ảo trong dịch vụ công, chatbot trong ngành bán lẻ, khả năng phản hồi theo vùng miền.

Tương lai của AI Việt không nằm ở việc sao chép một GPT-5 phiên bản Việt, mà ở chỗ phát triển những trợ lý ảo thực sự hiểu con người Việt Nam từ ngôn ngữ, cách giao tiếp đến văn hóa và thói quen hằng ngày.

Với tinh thần đổi mới mạnh mẽ, khả năng hội nhập nhanh và hệ sinh thái AI nội địa đang phát triển, Việt Nam hoàn toàn có thể định hình con đường riêng không chỉ theo kịp xu hướng toàn cầu mà còn tạo ra dấu ấn riêng trên bản đồ AI khu vực và thế giới.

Cảnh báo về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giả mạo giọng nói của các quan chức hàng đầu Hoa Kỳ đã được văn phòng FBI tại New Haven phát đi vào tháng 5. Cảnh báo này được đưa ra sau khi các bản ghi âm deepfake bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội, gây ra sự nhầm lẫn và mất lòng tin. Công nghệ này đang được cải thiện với tốc độ rất nhanh và các doanh nghiệp tại Connecticut cũng không ngoại lệ. Từ các email được viết bởi AI giả mạo CEO đến giọng nói điều hành bị nhân bản được sử dụng trong các vụ lừa đảo tài chính, mối đe dọa là có thật và đang gia tăng.

Trong bối cảnh sự phát triển của AI, một câu hỏi vẫn còn tồn tại: Làm thế nào chúng ta có thể duy trì lòng tin, trách nhiệm giải trình và kiểm soát trong một thế giới kỹ thuật số ngày càng được điều hành bởi các thuật toán? Câu trả lời: Xây dựng một cơ sở hạ tầng lòng tin kỹ thuật số. Công nghệ blockchain và các công nghệ phi tập trung khác – trước đây liên quan đến tiền điện tử – hiện đang nổi lên như những lớp nền tảng để thiết lập lòng tin trong các nền kinh tế do AI điều hành.

Công nghệ blockchain có thể cung cấp bốn lợi ích chính để giúp doanh nghiệp tăng cường độ tin cậy và công bằng của AI: Khả năng kiểm toán, Quyền sở hữu dữ liệu, Tính toàn vẹn của dữ liệu và AI phi tập trung. Các giải pháp blockchain cung cấp hồ sơ không thể thay đổi của các quyết định AI – giúp làm sáng tỏ “hộp đen” và cung cấp sự minh bạch cho khách hàng, các nhóm nội bộ hoặc cơ quan quản lý.

Cùng với Internet of Things (IoT), thực tế ảo và điện toán lượng tử, công nghệ blockchain đang giúp định hình Web4.0 – một tương lai của internet tích hợp liền mạch các hệ thống kỹ thuật số và vật lý, tái định nghĩa cách máy móc và con người tương tác, và tạo ra các cơ hội mới cho đổi mới và thương mại. Web4.0 không chỉ là sự lặp lại tiếp theo của internet – mà là một sự thay đổi trong cách doanh nghiệp, máy móc và con người tương tác.

Các doanh nghiệp có thể sử dụng blockchain để truy xuất và bảo vệ dữ liệu khách hàng, tuân thủ các quy định mới nổi. Phát triển các hoạt động thông minh hơn, tinh gọn hơn với các hợp đồng thông minh tự động và tích hợp IoT. Khám phá các dòng doanh thu mới trong các dịch vụ token hóa, thị trường AI và trao đổi dữ liệu an toàn. Định vị công ty của bạn là một công ty tiên tiến và kiên cường trong một bối cảnh mối đe dọa kỹ thuật số ngày càng tăng.

Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không cần phải thành thạo blockchain qua đêm, nhưng họ cần phải làm quen với nó. Và không, blockchain không phải là một giải pháp thần kỳ – và cũng không phải là AI. Nhưng khi được sử dụng cùng nhau, các công nghệ mới nổi này cung cấp cho các doanh nghiệp một cách mạnh mẽ để đổi mới mà không ảnh hưởng đến lòng tin, đạo đức hoặc kiểm soát.