Sơn La: Đời sống đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng được nâng cao

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Sơn La đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác dân tộc, đặc biệt là trong việc cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đã ổn định và có nhiều chuyển biến tích cực trong các mặt từ nhà ở, hạ tầng, y tế đến giáo dục và an ninh trật tự.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong 6 tháng đầu năm là việc triển khai quyết liệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát. Toàn tỉnh Sơn La đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho trên 3.000 hộ gia đình, trong đó có trên 2.600 hộ được xây mới và trên 400 hộ được sửa chữa. Điều này đã mang lại mái ấm kiên cố cho hàng ngàn gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, chấm dứt tình trạng sống trong những căn nhà dột nát, tạm bợ.

Bên cạnh đó, hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp tục được đầu tư xây dựng và nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, sản xuất và sinh hoạt của người dân. Công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng được chú trọng, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của cộng đồng.

Chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang từng bước nâng lên, quy mô trường, lớp học ngày càng mở rộng, đảm bảo quyền được học tập của con em đồng bào. Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, nhiều chuyển biến tích cực đã được ghi nhận. Đặc biệt, 100% người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn và người dân sống ở vùng đặc biệt khó khăn đã được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế.

Tình hình an ninh, trật tự xã hội vùng dân tộc thiểu số cơ bản ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm 2025 là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm, đầu tư và định hướng đúng đắn của tỉnh Sơn La trong công tác dân tộc, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc và bền vững hơn cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Sau gần ba tuần chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã vùng cao Mai Châu, tỉnh Phú Thọ, đang từng bước khẳng định tinh thần đổi mới, chủ động thích ứng và quyết tâm xây dựng bộ máy gần dân, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số của thị trấn Mai Châu, các xã Nà Phòn, Thành Sơn, Tòng Đậu và 5 xóm thuộc xã Đồng Tân, xã Mai Châu mang đến một mô hình mới, bộ máy mới, cùng với đặc thù 84% dân số là người dân tộc thiểu số, địa hình đồi núi, chia cắt đặt ra yêu cầu cao về vận hành bộ máy thông suốt, gần dân, hiệu quả.

Đảng bộ xã có 73 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc với hơn 2.000 đảng viên. Đảng ủy xã kịp thời cập nhật các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, tỉnh để triển khai thực hiện tại địa phương. Đặc biệt, chú trọng công tác quán triệt tư tưởng chính trị để đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy và người đứng đầu nhận thức đầy đủ về yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trong bối cảnh vận hành mô hình mới, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được đặc biệt quan tâm. Bộ máy HĐND, UBND xã đã được công bố tại kỳ họp HĐND xã lần thứ nhất. Đảng uỷ xã cũng đã công bố quyết định thành lập các tổ chức đảng trực thuộc và nhân sự chủ chốt.

Tinh thần phục vụ Nhân dân được thể hiện rõ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã. Từ ngày 1-18/7, Trung tâm đã tiếp nhận và giải quyết 227 hồ sơ. Để thuận tiện cho công dân, xã đã bố trí 2 cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở xã cũ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn gặp không ít khó khăn, điển hình là trong 226 hồ sơ TTHC đã giải quyết có 8 hồ sơ quá hạn. Hệ thống thông tin một cửa điện tử đường truyền chậm, xử lý được một bước quy trình phải đợi rất lâu, cán bộ không kịp tích chuyển đúng thời hạn.

Để khắc phục những khó khăn, xã đề nghị được đầu tư trang thiết bị phục vụ hoạt động của Trung tâm và quy chuẩn các hệ thống hướng dẫn biển, bảng, mô hình hoạt động. Bộ Tài chính sớm cung cấp tài khoản đăng ký kinh doanh cho cán bộ xử lý hồ sơ cấp xã để sớm giải quyết cho công dân.

Đảng bộ xã đang tích cực chuẩn bị tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới và xác định rõ định hướng phát triển trong 5 năm tới. Định hướng chính của xã là tập trung phát triển du lịch, dịch vụ và nông nghiệp chất lượng cao.

Bộ máy mới, mô hình mới, trước mắt không tránh khỏi những vướng mắc, nhưng với tinh thần chủ động, đổi mới, thích ứng, xã Mai Châu sẽ giải quyết mọi khó khăn để ổn định và hoà nhịp cùng cả tỉnh, cả nước trong kỷ nguyên mới.

Nguyễn Quốc Hạnh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Thượng Trạch, tỉnh Quảng Trị, đã trải qua một hành trình công tác đầy thử thách và gian khổ, với nhiều vị trí công tác khác nhau. Quá trình công tác của đồng chí Hạnh bắt đầu từ Văn phòng Tỉnh ủy, sau đó là huyện Bố Trạch và cuối cùng là xã Thượng Trạch. Tại mỗi vị trí, đồng chí Hạnh đều nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, thể hiện sự tận tâm và cống hiến cho công việc.

Trước khi đảm nhận vị trí tại xã Thượng Trạch, đồng chí Hạnh từng là Trưởng ban Dân vận Huyện ủy Bố Trạch. Trong thời gian này, đồng chí đã tích cực tham mưu công tác dân vận của Đảng, đặc biệt là trong công tác phòng, chống đại dịch COVID-19 và thực hiện hiệu quả các phong trào thi đua, mô hình dân vận khéo. Một trong những mô hình nổi bật do đồng chí Hạnh chủ trì là mô hình dân vận khéo ‘Mỗi xã giúp mỗi bản’, giúp đồng bào dân tộc thiểu số phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất lẫn tinh thần. Qua mô hình này, đồng chí Hạnh đã thể hiện sự quan tâm và chăm lo cho cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số, giúp họ cải thiện điều kiện sống và phát triển kinh tế.

Không chỉ dừng lại ở đó, khi còn là Chủ tịch Ủy ban MTTQVN huyện Bố Trạch, đồng chí Hạnh đã chủ động tham mưu và tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa. Đồng chí đã phát động ủng hộ các tỉnh phía Bắc khắc phục hậu quả cơn bão số 3 và huy động nguồn lực để xây dựng 272 ngôi nhà cho các hộ nghèo, cận nghèo. Những hoạt động này không chỉ thể hiện sự nhân đạo và sẻ chia mà còn giúp củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền.

Khi được điều động lên xã Thượng Trạch, đồng chí Hạnh đã nhanh chóng thích nghi và cùng hệ thống chính trị của xã triển khai vận hành chính quyền 2 cấp một cách bài bản. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là việc thay đổi tư duy cán bộ và xây dựng chính quyền không thụ động, đồng chí Hạnh đã thể hiện sự quyết tâm và năng lực lãnh đạo. Đồng chí chia sẻ rằng việc điều động về xã Thượng Trạch không phải là ‘bước lùi’ mà là cơ hội để cống hiến một cách trực tiếp và gần dân nhất.

Với sự tâm huyết và sáng tạo, đồng chí Hạnh đã và đang tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của xã Thượng Trạch, đặc biệt là trong việc nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Qua các hoạt động và mô hình do đồng chí Hạnh chủ trì, xã Thượng Trạch đã có những chuyển biến tích cực trong công tác dân vận và xây dựng chính quyền. Đồng chí Hạnh đã thể hiện vai trò là người lãnh đạo, người đứng đầu, luôn sẵn sàng lắng nghe và giải quyết các vấn đề của nhân dân, từ đó giúp xây dựng mối quan hệ gắn kết giữa chính quyền và nhân dân.

Theo dõi và đánh giá cao những đóng góp của đồng chí Nguyễn Quốc Hạnh, nhân dân xã Thượng Trạch và tỉnh Quảng Trị ngày càng kỳ vọng vào sự phát triển của địa phương. Với kinh nghiệm và tâm huyết, đồng chí Hạnh sẽ tiếp tục là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, góp phần xây dựng xã Thượng Trạch ngày càng phát triển.

Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1 từ năm 2021-2025 (Chương trình 1719) đã được triển khai với mục tiêu đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và thu hẹp khoảng cách về mức sống giữa vùng đồng bào DTTS&MN và cả nước.

Theo Ban chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng và Ban chỉ đạo đã tích cực chỉ đạo các bộ, ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Nhờ đó, kết quả giải ngân đã có sự cải thiện rõ rệt. Năm ngoái, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương đạt 83% kế hoạch, cao hơn nhiều so với năm 2022 chỉ đạt 25,6%.

Trong giai đoạn 2022-2025, tổng vốn ngân sách Trung ương giao thực hiện Chương trình 1719 là khoảng 89,7 nghìn tỷ đồng, bao gồm 49,1 nghìn tỷ vốn đầu tư phát triển và gần 40,6 nghìn tỷ vốn sự nghiệp. Tính đến nay, kết quả giải ngân vốn ngân sách Trung ương đã phân bổ thực hiện chương trình giai đoạn 2022-2024 đạt xấp xỉ 48 nghìn tỷ, tương đương 72,6% kế hoạch.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn một số vướng mắc và khó khăn trong triển khai chương trình. Cụ thể, đối tượng thụ hưởng một số chính sách hỗ trợ đầu tư từ Chương trình 1719 có xu hướng thu hẹp so với nhu cầu vốn của giai đoạn 2021-2025. Quy định áp dụng các tiêu chí số hộ nghèo, hộ cận nghèo, tỷ lệ hộ nghèo, xã đặc biệt khó khăn… được xác định từ năm 2020, 2021 để áp dụng phân bổ vốn cho cả giai đoạn 2022-2025 đã không còn phù hợp với nhu cầu vốn thực tế.

Ngoài ra, còn nhiều vướng mắc liên quan tới quy định đối tượng thuộc các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới không tiếp tục được hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Mức hỗ trợ thực hiện một số nội dung còn thấp, chưa thu hút, khuyến khích các đối tượng tham gia. Công tác chuẩn bị đầu tư của một số địa phương còn bất cập, chưa sát thực tế, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn.

Nhìn chung, Chương trình 1719 đã đạt được một số kết quả tích cực trong việc giải ngân vốn đầu tư công, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua để đảm bảo mục tiêu của chương trình. Để khắc phục những vướng mắc và khó khăn này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương trong việc triển khai chương trình, cũng như cần có sự điều chỉnh, bổ sung các quy định và chính sách để phù hợp với nhu cầu vốn thực tế và đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn.

Trong 8 năm qua, phong trào phụ nữ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo (KNĐMST) tại tỉnh Cao Bằng đã diễn ra rất sôi nổi và lan tỏa tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh. Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh triển khai Đề án ‘Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp’ giai đoạn 2017-2025. Thông qua chương trình này, hàng nghìn lượt phụ nữ đã được tiếp cận với những kiến thức và nguồn vốn cần thiết để khởi nghiệp.

Hội LHPN tỉnh đã tổ chức 850 lớp tập huấn khởi sự kinh doanh và truyền thông về KNĐMST cho gần 60.000 lượt hội viên. Đặc biệt, hội đã tổ chức các diễn đàn và ngày hội phụ nữ khởi nghiệp, mời các diễn giả và chuyên gia cấp quốc gia và quốc tế đến chia sẻ kinh nghiệm. Qua đó, chị em phụ nữ đã có cơ hội tiếp cận các dự án, ý tưởng và sản phẩm khoa học công nghệ, cũng như được hỗ trợ sản xuất và bán sản phẩm khởi nghiệp. Đây là những hoạt động thiết thực giúp phụ nữ nâng cao kiến thức và kỹ năng khởi nghiệp.

Bên cạnh đó, Hội LHPN tỉnh cũng đã phối hợp với các ngân hàng và tổ chức quốc tế để hỗ trợ hơn 20 tỷ đồng vốn vay và tài trợ khởi nghiệp cho phụ nữ. Qua đó, đã có trên 100 ý tưởng khởi nghiệp được hỗ trợ, trong đó có trên 70 mô hình sản xuất kinh doanh hoạt động hiệu quả, tạo việc làm ổn định cho nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số. Sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật đã giúp nhiều chị em phụ nữ tự tin hơn trên con đường khởi nghiệp.

Qua 8 năm triển khai Đề án, đã đem lại sự thay đổi căn bản về nhận thức và hành động của phụ nữ cơ sở. Nhiều chị em đã dám nghĩ và dám làm, sản xuất quy mô và chất lượng cao, và nỗ lực xây dựng thương hiệu và uy tín. Các xã, phường đã khơi dậy tiềm năng và thế mạnh của địa phương để khuyến khích chị em phụ nữ xây dựng sản phẩm thế mạnh địa phương. Nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã được hỗ trợ kỹ thuật và vốn để sản xuất miến dong, thạch đen, và các sản phẩm OCOP chất lượng cao.

Đề án ‘Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp’ đã góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương và tạo điều kiện cho chị em phụ nữ cơ sở tiếp cận với các nguồn lực và dịch vụ hỗ trợ. Qua đó, nhiều chị em phụ nữ đã có thể tự tin bước trên hành trình làm giàu bằng chính đôi tay, khối óc và sự bền bỉ của mình. Sự thành công của đề án đã cho thấy vai trò quan trọng của việc hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương.

Nhìn lại 8 năm qua, Hội LHPN tỉnh đã tập huấn kiến thức KNĐMST cho hàng nghìn lượt phụ nữ cơ sở. Từ đó, nhiều chị em từng mặc cảm nghèo đói, thiếu tự tin đã thay đổi tư duy ‘làm nhỏ, bán lẻ’ dám chọn lợi thế địa phương để xây dựng sản phẩm cho nhiều mô hình KNĐMST, lập kế hoạch tài chính, tìm kiếm đối tác, đưa sản phẩm ra thị trường. Sự thay đổi này không chỉ giúp phụ nữ cải thiện cuộc sống mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Có thể thấy, Đề án ‘Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp’ đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong việc hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Để tiếp tục phát huy những kết quả này, Hội LHPN tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai đề án, hỗ trợ phụ nữ cơ sở tiếp cận với các nguồn lực và dịch vụ hỗ trợ, giúp chị em phụ nữ tự tin và thành công trên con đường khởi nghiệp.