Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và đầy tiềm năng cho Việt Nam trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, CEO của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm và góc nhìn sâu sắc về thị trường carbon, một lĩnh vực đang ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi xanh toàn cầu.

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Lĩnh vực này nằm ở giao thoa của bốn lĩnh vực chính: thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu. Sự giao thoa này tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức. Bà Palard cho rằng Việt Nam có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này, với người Việt giỏi toán học, một yếu tố then chốt trong việc đo lường và xác minh tín chỉ carbon.

Bên cạnh đó, với đặc thù sống gần gũi với thiên nhiên từ lâu đã tạo nền tảng kiến thức tự nhiên cho người Việt mà nhiều quốc gia khác có thể phải nỗ lực hơn mới có được. Là quốc gia nông nghiệp với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường. Thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu vậy.

Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về. Về các loại tín chỉ carbon trên thị trường, bà Betty Palard đã phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính: tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương.

Từ những góc nhìn trên, bà Betty Palard cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng. Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia. Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam.

Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Quỹ Đầu tư Việt Nam – Oman (VOI) đã và đang hiện thực hóa cam kết đầu tư và phát triển bền vững tại Việt Nam thông qua các khoản đầu tư dài hạn vào lĩnh vực trọng yếu và đóng góp cho các hoạt động vì cộng đồng. Với 17 năm hoạt động tại Việt Nam, VOI đã giải ngân tổng cộng 384 triệu USD, vượt xa cam kết ban đầu là 100 triệu USD.

Từ giá trị cốt lõi đến hành trình tạo tác động tích cực, VOI là quỹ đầu tư liên chính phủ giữa Việt Nam và Oman, với trọng tâm là phát triển bền vững. Các khoản đầu tư của quỹ không chỉ tạo ra giá trị kinh tế cao mà còn hướng đến cải thiện chất lượng sống cho người dân. Bà Phạm Thị Thủy, Phó tổng giám đốc VOI, cho biết quỹ xác định phát triển bền vững không chỉ là tăng trưởng ổn định về tài chính, mà còn là cam kết đồng hành dài hạn với các doanh nghiệp được rót vốn và cộng đồng sở tại.

Quỹ đặc biệt lưu tâm đến cơ hội đầu tư dài hạn vào hệ thống bệnh viện, giáo dục, năng lượng sạch… và thực hiện nhiều hoạt động thiện nguyện tại các địa phương. Cơ quan đầu tư quốc gia Oman (OIA) đã được đề nghị mở rộng quỹ đầu tư lên mức 1 tỷ USD để phù hợp với quy mô nền kinh tế và đáp ứng nhu cầu phát triển.

Đầu tư gắn với trách nhiệm xã hội là một trong những hướng đi quan trọng của VOI. Quỹ cũng trực tiếp thực hiện các chương trình hỗ trợ đối tượng yếu thế. Gần đây nhất, tháng 7/2025, VOI công bố khoản tài trợ 2 tỷ đồng trong vòng 4 năm cho Phòng Công tác xã hội của Bệnh viện Chợ Rẫy, nhằm giúp các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận điều trị. Sự đồng hành và tiếp sức của VOI giúp đơn vị có thêm nguồn lực triển khai chương trình hỗ trợ bệnh nhân khó khăn, trong đó bao gồm phẫu thuật tim miễn phí cho trẻ em tại nhiều địa phương.

VOI cũng đã tài trợ Bệnh viện đa khoa Hạnh Phúc (An Giang) triển khai mổ mắt từ thiện cho hơn 100 bệnh nhân mắc bệnh đục thủy tinh thể (cườm khô) và khám chữa bệnh miễn phí và tặng quà cho hơn 500 người dân khó khăn tại đây. Khi những bệnh nhân nghèo được phẫu thuật miễn phí, trẻ em vùng sâu không còn chờ đợi điều trị và các bệnh viện tuyến cuối như Chợ Rẫy phần nào giảm bớt gánh nặng y tế, thì giá trị của đầu tư không chỉ thể hiện qua bảng cân đối tài chính, mà hiện diện trong từng thay đổi tích cực của cuộc sống người dân.