Kiểm toán Nhà nước Vừa Công Bố Kết Quả Kiểm Toán Tổng Hợp Năm 2024

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, chỉ ra nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng. Theo đó, năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và thanh khoản hệ thống ngân hàng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, kiểm toán chỉ ra nhiều tồn tại và bất cập đáng lo ngại. Cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, dư nợ tín dụng bất động sản cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư bất động sản tăng 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Chất lượng tín dụng có chiều hướng suy giảm, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đặc biệt, nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, chủ yếu tại SCB và một số ngân hàng khác.

Trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm. Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 còn trên 4%. Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ kết thúc với số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, bằng 3,04% kế hoạch.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank lỗ lũy kế tại 31/12/2023 là 783,1 tỷ đồng. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản, chấm dứt hoạt động.

Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cho thấy việc phân loại nhóm nợ còn chưa chính xác. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, thiếu chứng từ giải ngân/tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.

Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống.

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố báo cáo kiểm toán hoạt động quản lý điều hành vận tải hành khách công cộng có sự trợ giá của Nhà nước giai đoạn 2022-2023. Báo cáo chỉ ra rằng tuyến buýt nhanh BRT01 tại Hà Nội, được đầu tư hàng nghìn tỷ đồng từ vốn vay Ngân hàng Thế giới, đang đối mặt với những vấn đề hiệu quả sử dụng vốn.

Tuyến BRT01 có lộ trình từ Kim Mã đến Yên Nghĩa với tổng chiều dài 14km, đi qua những tuyến đường có mật độ phương tiện cao bậc nhất Hà Nội như Giảng Võ, Láng Hạ, Lê Văn Lương, Tố Hữu, Quang Trung, Lê Trọng Tấn. Khi được đầu tư xây dựng, chính quyền thành phố Hà Nội kỳ vọng BRT sẽ trở thành một giải pháp giao thông quan trọng với sức chuyên chở lớn, tốc độ nhanh, vận hành liên tục và có khả năng thay thế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông.

Tuy nhiên, theo kết quả kiểm toán, mặc dù được thiết kế chạy trên làn đường riêng rộng 3,5m với tổng mức đầu tư lớn, nhưng hiệu quả khai thác của tuyến BRT01 chưa thực sự thể hiện được ưu điểm so với các tuyến xe buýt khác về vận tốc và số lượng hành khách tham gia. Đơn giá đặt hàng cho BRT01 gấp 1,85 lần so với đơn giá của buýt thường có sức chứa tương đương và 1,58 lần xe buýt điện.

Không chỉ vậy, sự hiện diện của BRT01 còn làm giảm bề rộng mặt đường cho các loại phương tiện khác tham gia giao thông, gây ảnh hưởng đến lưu thông của các phương tiện khác. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đánh giá lại hiệu quả đầu tư và việc sử dụng vốn cho dự án này.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, việc quản lý và vận hành tuyến BRT01 cần được xem xét lại để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn và đáp ứng được kỳ vọng của người dân và chính quyền địa phương. Việc đánh giá lại hiệu quả đầu tư và việc sử dụng vốn cho dự án này là cần thiết để tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn công.

Để có được cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về vấn đề này, chính phủ Việt Nam cần có những báo cáo chi tiết và cụ thể về hiệu quả sử dụng vốn của dự án BRT01, cũng như những giải pháp để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn và đảm bảo an toàn giao thông cho người dân.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Thế giới cũng cần có những đánh giá và giám sát chặt chẽ về việc sử dụng vốn vay để đảm bảo rằng vốn vay được sử dụng một cách hiệu quả và đúng mục đích.

Kết quả kiểm toán doanh nghiệp nhà nước trong năm 2024 cho thấy nhiều tập đoàn và tổng công ty đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến quản lý và sử dụng vốn, tài sản. Mặc dù 9 trên 9 tập đoàn và tổng công ty được kiểm toán đều có lãi, một số đơn vị đạt tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu trên 10%, thậm chí vượt 20%, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế và sai sót.

Kiểm toán Nhà nước vừa báo cáo Quốc hội về kết quả kiểm toán chủ yếu năm 2024, trong đó chỉ ra rằng phần lớn các đơn vị còn sai sót trong công tác hạch toán và kê khai nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Qua kiểm toán, điều chỉnh tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí của các doanh nghiệp.

Một vấn đề đáng chú ý là việc quản lý nợ chưa chặt chẽ, còn phát sinh nợ phải thu quá hạn, khó đòi lớn. Tỷ lệ đối chiếu thấp. Bên cạnh đó, việc tạm ứng tồn đọng nhiều năm chưa thu hồi; bán hàng, đặt cọc cho nhà cung cấp không có bảo lãnh, tài sản đảm bảo; trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi không đúng quy định cũng được phát hiện.

Ngoài ra, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao; chưa chi trả đầy đủ cổ tức; chưa được góp đủ vốn điều lệ hoặc có vốn chủ sở hữu lớn hơn vốn điều lệ nhưng chưa được phê duyệt phương án tăng vốn. Thậm chí, một số đơn vị bị đưa vào diện giám sát tài chính đặc biệt.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy một số đơn vị đầu tư tài chính hiệu quả chưa cao, hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ. Cụ thể, Công ty mẹ – TKV có 4 khoản đầu tư vào công ty con có lỗ lũy kế tại thời điểm 31/12/2023 là hơn 412 tỷ đồng. Vốn góp của công ty mẹ là hơn 1.759 tỷ đồng.

Tổng công ty khoáng sản TKV có 1 khoản đầu tư không bảo toàn vốn và 3 khoản đầu tư vào công ty con chưa chia cổ tức do lợi nhuận sau phân phối không đủ chia cổ tức hoặc có lãi nhưng còn lỗ lũy kế. Công ty mẹ – HUD có Công ty CP Đầu tư xây dựng đô thị Việt Nam lỗ lũy kế 14,4 tỷ đồng…

Nhiều khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên doanh, liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ. Cụ thể, Công ty mẹ – Vinapharm có CTCP Dược phẩm Trung ương 2 ghi nhận lỗ lũy kế hơn 122 tỷ đồng tính đến 31/12/2023. CTCP Dược Davina lỗ 18,39 tỷ đồng.

Công ty mẹ – HUD có CTCP Sài Gòn – Rạch Giá lỗ lũy kế gần 124,5 tỷ đồng. CTCP Khách sạn và du lịch Bảo Việt lỗ hơn 73 tỷ đồng. Công ty mẹ – Vinataba có 3/6 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 225,6 tỷ đồng và một khoản đầu tư dài hạn khác là 13,18 tỷ đồng.

Tổng công ty Sonadezi có CTCP Cấp nước Đồng Nai đầu tư góp vốn vào CTCP Cấp nước Gia Tân 50 tỷ đồng. Chiếm 10,47% vốn điều lệ, phải trích lập dự phòng 16,47 tỷ đồng.

Công ty mẹ Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) có một khoản đầu tư phải trích lập dự phòng 100% tương ứng 55,87 tỷ đồng.

Ngoài ra, kết quả kiểm toán Chuyên đề việc thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu theo quy định Nghị định số 10/2019/NĐ-CP giai đoạn 2022-2023 tại Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (UBQLVNN) cho thấy, đến tháng 8/2024 còn 3/19 đề án cơ cấu lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025. Hai/19 kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư giai đoạn 2021-2025 và 4/19 chiến lược phát triển của các doanh nghiệp chưa được phê duyệt.

Có đến 10/12 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước chưa được đánh giá, xếp loại năm 2023 và 1 doanh nghiệp chưa được đánh giá, xếp loại năm 2022. Chưa hoàn thành phê duyệt quyết toán cổ phần hóa theo quy định.

Đáng chú ý, theo báo cáo tài chính năm 2023 của các đơn vị, lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2023 của Tổng công ty Cà phê Việt Nam là 738,8 tỷ đồng. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ lũy kế 50.611 tỷ đồng. Tập đoàn Hoá chất Việt Nam lỗ lũy kế 884,39 tỷ đồng.

Kết quả kiểm toán chuyên đề tại Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cũng cho thấy, SCIC đã thoái vốn tại 37/77 doanh nghiệp với tổng giá vốn là 2.801/12.821 tỷ đồng. Bằng 21,8% kế hoạch 5 năm trong giai đoạn 2021-2023. SCIC đã bán hết vốn tại 50 doanh nghiệp nhưng chưa thu hồi hết cổ tức, lợi nhuận được chia 23,8 tỷ đồng.

Ngoài ra, quá trình bán vốn còn trường hợp xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính giá trị vốn nhà nước không đúng quy định hoặc đơn vị tư vấn xác định chưa đầy đủ giá trị vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp.

Một số khoản SCIC trực tiếp đầu tư cũng không hiệu quả. Khi có 3/14 doanh nghiệp lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2023 là 32.581,9 tỷ đồng; 2/14 doanh nghiệp không chia cổ tức, lợi nhuận trong giai đoạn 2019-2023.

SCIC chưa hoàn tất cổ phần hóa tại một số đơn vị. Chưa tiếp nhận đầy đủ quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại 5 doanh nghiệp do hai bộ bàn giao; chưa xây dựng kế hoạch và giải pháp thực hiện tái cơ cấu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tại một số doanh nghiệp tiếp nhận.

Đến 31/12/2023, SCIC chưa phê duyệt chiến lược, kế hoạch đầu tư phát triển 5 năm giai đoạn 2021-2025 của 4/4 doanh nghiệp do đơn vị này nắm giữ 100% vốn điều lệ. Việc xây dựng phương án tăng vốn điều lệ trình cấp có thẩm quyền của SCIC cũng chưa đầy đủ, rõ ràng; người đại diện vốn lập và gửi báo cáo giám sát tài chính chậm.

Một số quy định liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của UBQLVNN và SCIC chưa thống nhất như việc bổ sung vốn, thoái vốn tại công ty con, công ty liên kết; vốn nhà nước, vốn doanh nghiệp tại các doanh nghiệp do SCIC nhận bàn giao.

Ngày 17-7, tại trụ sở Kiểm toán Nhà nước (KTNN), Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn đã có buổi tiếp đón Đoàn Chủ tịch KTNN Lào, do Chủ tịch Viengthavisone Thephachanh dẫn đầu. Buổi tiếp đón cũng có sự tham gia của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Lào tại Việt Nam, bà Khamphau Anthavan.

Tại buổi làm việc, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn đã chia sẻ về tình hình kinh tế – xã hội của Việt Nam, những nỗ lực nhằm giữ vững mục tiêu tăng trưởng trên 8%, cũng như thông tin về quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy của KTNN Việt Nam. Đơn vị này đã triển khai thí điểm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động kiểm toán và tăng cường hợp tác quốc tế. Đến nay, KTNN đã triển khai 118/156 đoàn kiểm toán theo kế hoạch và cơ bản kết thúc đợt kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách năm 2024 của các bộ, ngành, địa phương. Điều này nhằm phục vụ cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.

Chủ tịch KTNN Lào, Viengthavisone Thephachanh, bày tỏ sự cảm ơn đối với những chia sẻ của Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn. Đồng thời, ông cũng trao đổi thông tin chung về tình hình tại Lào và hoạt động chuyên ngành của KTNN Lào.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai cơ quan đã tổ chức một hội nghị chuyên môn với chủ đề “Việc tham gia của KTNN vào chu kỳ lập ngân sách và theo dõi thực hiện kiến nghị kiểm toán”. Theo báo cáo, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán tại Việt Nam đang ngày càng tích cực. Đặc biệt, trong năm 2024, tỷ lệ thực hiện kiến nghị đạt 83,35%, trong đó các kiến nghị xử lý tài chính như tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước đạt tới 93,62%; các kiến nghị khác đạt 75,68%.

Thông tin về quá trình hoạt động của KTNN Việt Nam hy vọng sẽ giúp KTNN Lào có thêm kinh nghiệm trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. Đồng thời, mối quan hệ hợp tác giữa hai cơ quan kiểm toán cũng được tăng cường, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của cả hai quốc gia.

VietnamPlus đưa tin về buổi tiếp đón và hội nghị chuyên môn giữa KTNN Việt Nam và KTNN Lào.