Sáng kiến hòa bình do cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump dẫn đầu đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, với một đề xuất gây tranh cãi: dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng của Nga. Thông tin này được tờ Politico của Mỹ đăng tải, làm dấy lên lo ngại về khả năng thay đổi cục diện quan hệ giữa Nga và phương Tây, đặc biệt trong bối cảnh xung đột tại Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga có thể được xem là một động thái mang tính đột phá, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022, phương Tây đã triển khai hàng loạt biện pháp trừng phạt sâu rộng nhằm vào Moscow, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực năng lượng. Mục tiêu của các biện pháp này là làm tê liệt nền kinh tế Nga và cô lập nước này về mặt chính trị.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đã nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ Nga. Mặc dù vậy, Nga vẫn duy trì vị trí là một nhà cung cấp năng lượng quan trọng cho EU, chiếm 17,5% lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu vào khối này. Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, đã đề xuất một kế hoạch loại bỏ hoàn toàn lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga vào cuối năm 2027. Tuy nhiên, kế hoạch này đã gặp phải sự phản đối từ một số quốc gia thành viên EU.

EU đã đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng LNG và tăng cường nhập khẩu khí đốt từ Mỹ. Tuy nhiên, năng lượng của Nga vẫn giữ được sức hút do giá cả phải chăng hơn. Một số chính trị gia Đức đã bày tỏ sự sẵn sàng nối lại hoạt động nhập khẩu khí đốt từ Nga để phục hồi ngành công nghiệp trong nước. Động thái này cho thấy sự phức tạp trong chính sách năng lượng của EU và các quốc gia thành viên.

Nga, trong khi đó, vẫn khẳng định là một nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy. Nước này lên án các hạn chế của phương Tây là bất hợp pháp và cho rằng chúng gây ra những hậu quả tiêu cực cho thị trường năng lượng toàn cầu. Trong bối cảnh các cuộc đàm phán về hòa bình đang được xúc tiến, việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga có thể là một bước đi quan trọng. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về các tác động tiềm tàng đối với an ninh năng lượng của châu Âu và quan hệ giữa Nga và phương Tây.

Giới chức Đông Âu tỏ ra lo ngại về những đồn đoán liên quan đến việc quay trở lại sử dụng năng lượng của Nga. Sự thiếu rõ ràng trong lập trường của Mỹ, cùng với các tín hiệu trái ngược từ các bên liên quan, đang làm tăng sự bất ổn và chờ đợi trong cộng đồng quốc tế. Liệu sáng kiến hòa bình của ông Trump có khả năng thực hiện, và làm thế nào nó ảnh hưởng đến tình hình chính trị và năng lượng trên thế giới vẫn là một câu hỏi lớn.

Nga đang đối mặt với những thách thức tài chính nghiêm trọng khi cuộc chiến ở Ukraine bước vào giai đoạn mới. Mặc dù đạt được những tiến triển quân sự quan trọng, như giành thêm hơn 550km² lãnh thổ Ukraine trong tháng 6, Moscow đang phải gánh chịu gánh nặng chi tiêu quốc phòng khổng lồ và lạm phát tăng cao.

Theo giới phân tích, cuộc tấn công mùa hè của Nga giúp giành được nhiều lãnh thổ nhất kể từ đầu năm, đặc biệt là tại vùng Donetsk. Tuy nhiên, mục tiêu của Nga không chỉ đơn thuần là giành đất, mà còn nhằm làm suy yếu toàn diện năng lực quân sự của Ukraine. Tuy nhiên, lạm phát leo thang và ngân sách ngày càng thâm hụt đang đặt ra câu hỏi lớn về việc liệu nền kinh tế Nga có thể duy trì cuộc chiến trong bao lâu.

Tổng thống Putin thừa nhận Nga đang chi 6,3% GDP cho quốc phòng, tương đương hơn 170 tỷ USD. Chính phủ đã phải tăng lãi suất lên 20% để kiểm soát lạm phát. Doanh thu từ dầu khí, vốn đóng góp 1/3 ngân sách, đã giảm mạnh do giá dầu thấp và các biện pháp trừng phạt kinh tế. Thâm hụt ngân sách nửa đầu năm của Nga đã lên tới 47 tỷ USD, được coi là “thảm họa tài chính”. Xem thêm thông tin về kinh tế Nga.

Về phía Ukraine, khả năng phòng thủ đang bị thử thách nghiêm trọng trước làn sóng tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga. Chỉ trong một đêm gần đây, không quân Ukraine ghi nhận tới 728 UAV tấn công, con số kỷ lục từ trước đến nay. Song song với đó, Ukraine vẫn kỳ vọng nhận được hỗ trợ từ phương Tây. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các nước NATO sẽ mua vũ khí từ Mỹ rồi chuyển cho Ukraine, một mô hình giúp Mỹ thu lợi nhưng vẫn tránh can dự trực tiếp. Tìm hiểu thêm về hỗ trợ của NATO cho Ukraine.

Về tổn thất nhân mạng, các nhóm nghiên cứu độc lập xác nhận hơn 115.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng. Một nghiên cứu gần đây cho biết số quân Nga thương vong có thể lên tới gần 1 triệu người kể từ đầu cuộc chiến. Đọc thêm về tình hình nhân quyền ở Ukraine.