Ở thành phố Hải Phòng, một sự chuyển biến đáng kể đang diễn ra trên những cánh đồng rộng lớn. Tại xã Việt Khê, thay vì hình ảnh truyền thống ‘con trâu đi trước, cái cày theo sau’, giờ đây là những cỗ máy cày công suất lớn, máy cấy hiện đại và thiết bị bay không người lái (drone) đang được sử dụng để thay thế sức người trong sản xuất nông nghiệp.

Người tiên phong trong việc tích tụ ruộng đất và áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất nông nghiệp tại đây là anh Nguyễn Văn Hùng. Với đam mê bất tận với nông nghiệp, anh Hùng đã trải qua nhiều thăng trầm và có đủ trải nghiệm để thử nghiệm các loại cây trồng trên những cánh đồng bỏ hoang.

Quá trình tích tụ ruộng đất được anh Hùng xem là bước đi then chốt đầu tiên. Ban đầu, anh phải kêu gọi các hộ gia đình cho mượn đất miễn phí trong 1-2 vụ. Sau khi chứng minh được hiệu quả của phương pháp sản xuất mới, họ mới tin tưởng và ký hợp đồng cho thuê dài hạn. Anh Hùng đã mất nhiều năm để kiên trì ‘gõ cửa từng nhà’ và hiện đã sở hữu khu đồng rộng 50 hecta.

Sự minh bạch và cam kết không thay đổi mục đích sử dụng đất đã giúp anh nhận được sự đồng thuận của hàng trăm hộ dân. Tuy nhiên, tích tụ đất đai chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ là phải có công nghệ. Với quy mô 50 hecta, sản xuất thủ công là điều không tưởng. Do vậy, anh Hùng đã phải huy động nguồn lực lên tới hàng tỷ đồng, phần lớn là vay mượn để đầu tư hệ thống máy móc, công nghệ hiện đại.

Đầu tư vào công nghệ đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ ràng khi chi phí lao động giảm 35-50%, năng suất tăng 10-15%. Quan trọng hơn, anh hoàn toàn chủ động trong sản xuất, không còn lệ thuộc vào nhân công thời vụ. Mô hình sản xuất của anh Hùng đã khắc phục được tình trạng ruộng đất bỏ hoang và định hướng sản phẩm tiệm cận các tiêu chuẩn cao hơn như hữu cơ, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Năm 2025, mô hình của anh Nguyễn Văn Hùng nhận được sự hỗ trợ quan trọng từ Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng thông qua dự án ‘Cánh đồng công nghệ chính xác DTALS trong sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính, gắn với tăng trưởng xanh’. Với tổng diện tích đất nông nghiệp lên tới trên 185.000 hecta, Hải Phòng có tiềm năng khổng lồ để nhân rộng các mô hình như của anh Hùng. Đây là lúc cần chuyển mạnh từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp thông minh, sinh thái và số hóa trong sản xuất.

Cách mạng Công nghiệp 4.0 – hay còn gọi là công nghệ 4.0 – đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền sản xuất hiện đại. Tại Quảng Ninh, các doanh nghiệp đã thể hiện sự chủ động đáng kể trong việc thích ứng với môi trường sản xuất mới. Công nghệ 4.0 giúp tạo ra một hệ sinh thái sản xuất thông minh, linh hoạt và hiệu quả cho nền kinh tế.

Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn ứng dụng các giải pháp tự động hóa, robot công nghiệp và hệ thống quản lý sản xuất thông minh. Điều này giúp họ tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lỗi, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Một số nhà máy chế biến than hoặc sản xuất vật liệu xây dựng đã triển khai các dây chuyền tự động hóa cao, giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công và cải thiện điều kiện làm việc.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Công ty TNHH Nam Việt, cho biết rằng trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0, người lao động không chỉ cần làm quen mà còn phải chủ động thích nghi để không bị tụt hậu. Sự xuất hiện của các công nghệ như robot, trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang thay đổi bản chất công việc, loại bỏ một số công việc lặp đi lặp lại nhưng đồng thời tạo ra những vị trí mới đòi hỏi kỹ năng cao hơn.

Để thích ứng, người lao động cần nâng cao trình độ chuyên môn và phát triển các kỹ năng mềm. Khả năng học hỏi liên tục là cực kỳ quan trọng, bởi công nghệ thay đổi nhanh chóng. Các kỹ năng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo và làm việc nhóm ngày càng được đề cao, vì đây là những điểm mạnh mà máy móc khó có thể thay thế.

Chị Đỗ Thanh Hoa, công nhân bộ phận MAE – Công ty TNHH Yazaki Hải Phòng Việt Nam, cho biết rằng người lao động phải luôn học hỏi, nếu không sẽ bị đào thải. Anh Tô Hải Nam, Xưởng lò hơi – Công ty TNHH KCN Hải Hà Việt Nam, cũng chia sẻ rằng anh luôn chủ động tìm hiểu, nâng cao tay nghề để làm chủ dây chuyền hiện đại.

Thực tế cho thấy, dưới tác động của cách mạng công nghiệp mới, công nhân phải chủ động chuyển đổi tư duy, học tập công nghệ và liên tục đổi mới. Những người lao động trẻ như chị Hoa, anh Nam đang trở thành hình mẫu tiêu biểu, không ngừng thích nghi, sáng tạo và cống hiến trong môi trường sản xuất công nghệ cao.

Ông Phạm Văn Thể, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, cho biết rằng các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng chú trọng vào việc nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực. Họ nhận thức được rằng công nghệ hiện đại đòi hỏi những kỹ năng mới.

Theo số liệu từ Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Ninh, năm 2024 toàn tỉnh có hơn 4.600 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật do công nhân, viên chức, lao động đề xuất và áp dụng, mang lại giá trị làm lợi trên 56 tỷ đồng, phần lớn đến từ lực lượng lao động trực tiếp trong các nhà máy, xí nghiệp.

Trước xu thế toàn cầu hóa và chuyển đổi số, người lao động, đặc biệt là lực lượng trẻ, cần chủ động học tập, trau dồi kỹ năng, nhất là trong lĩnh vực công nghệ. Khi làm chủ được kỹ năng và công nghệ, người công nhân mới thực sự trở thành công dân toàn cầu.

Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mở ra cả cơ hội lẫn thách thức. Với tinh thần cầu tiến, chủ động học hỏi và tư duy đổi mới, lực lượng công nhân trẻ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đang cho thấy khả năng thích ứng mạnh mẽ. Chính họ là lực lượng then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của người lao động trong kỷ nguyên công nghệ số.

Thạc sỹ Trần Thị Thắm, một chuyên gia hàng đầu của Việt Nam, đã có những trải nghiệm quý giá và đáng nhớ trong dự án hợp tác Việt Nam – Cuba nhằm phát triển sản xuất lúa gạo. Dự án này đã đạt được những thành quả đáng kể, đặc biệt là trong việc thay đổi tập quán canh tác lạc hậu của người dân Cuba. Với kinh nghiệm 15 năm làm việc tại Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ, chị Thắm đã quyết định tham gia dự án này với mong muốn giúp đỡ người dân Cuba vượt qua khó khăn về lương thực và cải thiện năng suất sản xuất.

Khi đến Cuba, chị Thắm và các chuyên gia Việt Nam khác đã gặp phải nhiều khó khăn, từ tình trạng thiếu xăng dầu, vật tư, đến điện để bơm nước. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Ban quản lý dự án phía Cuba, họ đã có thể thực hiện các hoạt động nghiên cứu, chọn tạo giống cây trồng, sản xuất và phục tráng giống. Chị Thắm đã trực tiếp hướng dẫn cán bộ nghiên cứu, cán bộ khuyến nông Cuba về kỹ thuật canh tác lúa, cũng như xây dựng các mô hình thâm canh lúa để nâng cao năng suất và sản lượng.

Một trong những khó khăn lớn nhất mà chị Thắm và các chuyên gia Việt Nam gặp phải là thay đổi tư duy của người dân địa phương. Với thành phần kinh tế tập thể và chế độ bao cấp, người dân Cuba đã quen với việc làm việc thụ động và thiếu chủ động. Tuy nhiên, với phương pháp ‘cầm tay chỉ việc’, các chuyên gia Việt Nam đã có thể giúp người dân Cuba thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng kỹ thuật tiên tiến. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn, tận tâm và sáng tạo từ các chuyên gia Việt Nam.

Sau 5 tháng miệt mài làm việc, dự án đã mang lại những thành quả đáng kể. Những mô hình lúa được canh tác theo kỹ thuật tiên tiến của Việt Nam đã hình thành, sinh trưởng và phát triển tốt. Năng suất lúa đã tăng cao vượt trội, và người dân Cuba đã có thể tự tin áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất. Không chỉ có vậy, tình cảm giữa các chuyên gia Việt Nam và đồng nghiệp Cuba cũng ngày càng gắn bó, bất chấp sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa.

Dự án này không chỉ mang lại những cánh đồng lúa trĩu hạt, mà còn góp phần viết tiếp câu chuyện hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba. Nó cũng khẳng định vị thế của nông nghiệp Việt Nam trong việc hỗ trợ các nước bạn phát triển sản xuất lương thực và cải thiện đời sống của người dân. Thành công của dự án là minh chứng cho sự hợp tác hiệu quả và bền vững giữa Việt Nam và Cuba trong lĩnh vực nông nghiệp.

Thành quả của dự án còn cho thấy rằng, với sự quyết tâm và nỗ lực của cả hai bên, chúng ta có thể vượt qua mọi khó khăn và đạt được mục tiêu chung. Dự án này cũng mở ra những cơ hội hợp tác mới giữa Việt Nam và Cuba trong tương lai, không chỉ trong lĩnh vực nông nghiệp mà còn trong các lĩnh vực khác.