Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang là một quá trình cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công. Tuy nhiên, quá trình này cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng và nhân lực. Để xây dựng một hệ thống chính phủ số hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong quản lý nhà nước, Việt Nam cần tập trung vào việc xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc.

Thách thức chuyển đổi số khu vực công

Trong diễn đàn “Chuyển đổi số khu vực công – Tiền đề cho phát triển kinh tế xã hội” diễn ra gần đây, ông Phạm Mạnh Hùng – Phó Tổng Giám đốc VOV cho biết, khu vực công đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn đường và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế – xã hội thông qua quá trình số hóa và thích ứng nhanh chóng. Chuyển đổi số trong khu vực công được xác định là một đột phá hàng đầu và là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, thúc đẩy kinh tế – xã hội và ngăn chặn nguy cơ tụt hậu.

Tuy nhiên, việc triển khai quá trình chuyển đổi số trong khu vực công cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức về hạ tầng số. Đặc biệt là ở cấp cơ sở, dữ liệu chưa đồng bộ, thiếu kết nối, thiếu chia sẻ giữa các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, tâm lý e dè đổi mới ở một số nơi. Cùng với đó, hệ thống thể chế và chính sách pháp luật về chuyển đổi số còn chưa hoàn thiện và thiếu đồng bộ.

Ông Nguyễn Hữu Thái Hòa – Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM/VUSTA, Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, thách thức lớn nhất trong chuyển đổi số khu vực công là các vấn đề liên quan đến cơ sở hạ tầng công nghệ và nguồn lực. Nhiều cơ quan nhà nước vẫn sử dụng các hệ thống công nghệ cũ kỹ, không đồng bộ, gây khó khăn trong việc tích hợp các giải pháp số hóa mới.

Xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc

Ông Chử Đức Hoàng – Chánh văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) kiến nghị, để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam đang tập trung vào việc xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển. Trong đó, việc hình thành các cơ chế thử nghiệm đóng vai trò then chốt, cho phép kiểm tra và hoàn thiện các giải pháp số hóa trước khi triển khai rộng rãi.

Để cụ thể hóa những định hướng này, việc thể chế hóa các quy định pháp luật là vô cùng cần thiết. Một trong những yếu tố cốt lõi để hiện thực hóa chuyển đổi số là việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu chuyên ngành đồng bộ, liên thông.

Chuyển đổi số thành công đòi hỏi sự đầu tư mạnh mẽ vào con người và một niềm tin vững chắc vào đội ngũ. Nếu thiếu đi niềm tin, mọi nỗ lực sẽ trở nên vô nghĩa. Điều này đặc biệt đúng khi xây dựng đội ngũ công nghệ thông tin (IT) và chuyên gia – những nhân tố cốt lõi cho sự phát triển.

Ông Nguyễn Hữu Thái Hoà đề xuất, cần tăng ngân sách cho việc nâng cấp cơ sở hạ tầng số, như trung tâm dữ liệu quốc gia và mạng 5G, đặc biệt ở các địa phương. Đồng thời xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức, hợp tác với các trường đại học và doanh nghiệp để phát triển nguồn nhân lực công nghệ.

Việt Nam cần khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp số cho khu vực công, như ứng dụng AI, blockchain, hoặc IoT. Ngoài ra, cần triển khai các chiến dịch truyền thông để khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo các nền tảng dễ sử dụng và hỗ trợ đa ngôn ngữ.

Chuyển đổi số khu vực công tại Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để đầu tư vào chuyển đổi số một cách hiệu quả và kiến tạo sự phát triển bền vững. Ông Nguyễn Minh Khôi, Giám đốc Chính sách & Chuyển đổi, Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu cho rằng, thay vì chỉ tập trung vào hạ tầng phần cứng và kỹ năng CNTT cơ bản, Việt Nam cần xác định tư duy về một hệ sinh thái số, nơi hạ tầng, thể chế và con người cùng vận hành như một nền tảng điều phối chính sách, dữ liệu và dịch vụ công.

Ông Khôi cho biết, chuyển đổi số khu vực công không chỉ là vấn đề đầu tư vào công nghệ thông tin, mà còn liên quan đến việc thay đổi cách thức làm việc, quản lý và điều hành của các cơ quan nhà nước. “Điều quan trọng là phải tạo ra một hệ sinh thái số, trong đó các thành phần như hạ tầng, thể chế và con người được tích hợp và vận hành một cách đồng bộ”, ông Khôi nhấn mạnh.

Theo ông Khôi, hiện nay nhiều cơ quan nhà nước tại Việt Nam đang tập trung vào việc xây dựng hạ tầng CNTT, nhưng chưa chú trọng đến việc xây dựng thể chế và phát triển kỹ năng cho người dân. “Thể chế là một phần quan trọng của hệ sinh thái số, vì nó quy định cách thức vận hành và tương tác giữa các thành phần trong hệ sinh thái”, ông Khôi nói.

Ông Khôi cũng cho rằng, việc đầu tư vào chuyển đổi số cần được thực hiện một cách có chiến lược và có kế hoạch cụ thể. “Không thể đầu tư một cách tự phát và hy vọng sẽ đạt được kết quả tốt. Cần phải có một kế hoạch tổng thể, bao gồm việc xác định mục tiêu, phạm vi và quy mô của dự án chuyển đổi số”, ông Khôi nhấn mạnh.

Cuối cùng, ông Khôi hy vọng rằng, với sự quan tâm và đầu tư của Chính phủ, chuyển đổi số khu vực công tại Việt Nam sẽ được thực hiện một cách hiệu quả và kiến tạo sự phát triển bền vững cho đất nước. Liên hệ với chuyên gia để có thể tìm hiểu thêm về chuyển đổi số và các chiến lược phát triển bền vững.

Đẩy mạnh đầu tư công đang là một trong những chiến lược quan trọng nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế, với kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công dự kiến lên tới cả triệu tỉ đồng trong năm nay. Tuy nhiên, tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công kéo dài tại nhiều dự án trọng điểm đã khiến các địa phương phải đưa ra các biện pháp mạnh mẽ để đẩy nhanh tiến độ.

Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Cà Mau đã yêu cầu các chủ đầu tư phải giải ngân đạt 80% kế hoạch vốn trước cuối năm 2025, nếu không sẽ bị xem xét kỷ luật. Tương tự, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP.HCM cũng giao chỉ tiêu đảm bảo giải ngân 30% vốn đầu tư công trở lên vào cuối quý II. Những nỗ lực này đã góp phần giúp giải ngân đầu tư công tăng ấn tượng 40% trong nửa đầu năm nay.

Sự cải thiện trong thủ tục hành chính là một trong những nguyên nhân quan trọng giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án. Không chỉ các dự án cấp tỉnh, các dự án quy mô quốc gia như sân bay Long Thành, đường vành đai Hà Nội và TP.HCM, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng cũng được đẩy nhanh tiến độ, với thời gian khởi công và hoàn thành được rút ngắn tới 3 năm.

Quốc hội đã thông qua các biện pháp cho phép chính quyền địa phương phê duyệt các dự án quy mô lớn, giúp bộ máy hành chính cả ở trung ương lẫn địa phương đẩy nhanh tiến độ phê duyệt. Đồng thời, quy trình phê duyệt cho các dự án công đang được tinh giản và Chính phủ đang tích cực thúc đẩy mô hình đối tác công – tư.

Việc sáp nhập 63 Kho bạc Nhà nước cấp tỉnh thành 20 Kho bạc Nhà nước cấp khu vực cũng giúp giảm đầu mối của hệ thống Kho bạc với doanh nghiệp, rút ngắn thời gian giải ngân xuống còn 1-3 ngày.

Kế hoạch đầu tư công năm 2025 dự kiến ở mức hơn 790.000 tỉ đồng, với mục tiêu giải ngân lên tới 825.900 tỉ đồng, tăng 21% so với kế hoạch năm 2024. Để đạt mức tăng trưởng 8% trở lên, 6 tháng cuối năm, cần tăng trưởng 8,4-8,5%, một mức tăng trưởng cao trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều thách thức.

Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi để duy trì đà giải ngân mạnh mẽ cho đầu tư hạ tầng. Tuy nhiên, để có nguồn lực cho đầu tư công, Chính phủ có thể phải tăng cường vay nợ, và việc vay nợ có thể làm tăng lãi suất thị trường, khiến doanh nghiệp khó tiếp cận vốn hơn. Do đó, việc quản lý vốn vay hiệu quả để tránh tạo gánh nặng lên ngân sách nhà nước là rất quan trọng.

Việc đẩy mạnh đầu tư công của Chính phủ tạo ra cơ hội vàng cho khối tư nhân, không chỉ thông qua việc trực tiếp tham gia dự án mà còn gián tiếp hưởng lợi từ sự phát triển chung của nền kinh tế. Tuy nhiên, cơ hội đầu tư vào các cổ phiếu niêm yết liên quan đến đầu tư công vẫn còn hạn chế, và các doanh nghiệp hạ tầng niêm yết thường gặp hạn chế về quản trị doanh nghiệp và năng lực tài chính.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, để đầu tư công thực sự trở thành động lực phát triển, cần có một hệ thống toàn diện bao gồm pháp luật, thể chế, quy trình, công cụ quản lý và năng lực thực thi. Các nước phát triển thường có hệ thống trách nhiệm cá nhân rất cao, gắn liền với hiệu quả công việc và kết quả dự án.

https://www.vietnambiz.vn/