Quân đội Syria đã tiến vào thành phố Sweida ở miền nam sau 2 ngày xung đột căng thẳng giữa các nhóm vũ trang thiểu số, làm gần 100 người thiệt mạng. Theo Bộ Quốc phòng Syria, các lực lượng chính phủ đã tiến vào thành phố Sweida thuộc tỉnh cùng tên ở miền nam Syria vào ngày 15.7.

Các đoàn xe quân sự được nhìn thấy tiến về Sweida vào buổi sáng với tiếng pháo kích rền vang ở gần đó. Nhiều tiếng nổ và tiếng súng vang lên khi lực lượng chính phủ tiến vào Sweida, thành phố có dân cư chủ yếu là người Druze. Lệnh giới nghiêm đã được thiết lập nhằm ngăn chặn bạo lực nổ ra từ cuối tuần trước giữa các nhóm người Bedouin và người Druze.

Tổ chức Quan sát nhân quyền Syria (SOHR) cho biết 99 người đã thiệt mạng từ đó, trong đó gồm 60 người Druze, 18 người Bedouin, 14 nhân viên an ninh và 7 người mặc quân phục chưa xác định. Bộ Quốc phòng Syria nói 18 thành viên lực lượng vũ trang thiệt mạng.

Người Bedouin theo Hồi giáo dòng Sunni và người Druze, tôn giáo bí truyền tách ra từ Hồi giáo dòng Shiite, từng nhiều lần giao tranh trước đây. Cuộc xung đột lần này bùng phát sau một loạt vụ bắt cóc, gồm một thương nhân người Druze.

Sau các cuộc giao tranh chết chóc với lực lượng chính quyền vào tháng 4 và tháng 5, các lãnh đạo người Druze đã đạt thỏa thuận với chính quyền Damascus để các tay súng Druze đảm bảo an ninh tại Sweida. Khi vụ đụng độ mới nhất nổ ra, chính quyền Damascus ban đầu nói can thiệp để can ngăn người Bedouin và người Druze, nhưng cuối cùng đã kiểm soát nhiều khu vực của người Druze quanh Sweida.

Sau khi tiến vào thành phố, quân đội Syria kêu gọi người dân không ra khỏi nhà và báo cáo chuyển động của các nhóm bất hợp pháp. Trong khi đó, quân đội Israel đã thực hiện nhiều cuộc không kích nhằm vào xe tăng của Syria tiến về Sweida, đặt ra mối đe dọa cho Israel.

Israel trước đó tuyên bố sẽ không cho phép Syria triển khai lực lượng xuống miền nam Damascus và đề xuất Sweida cùng các tỉnh lân cận nên lập vùng phi quân sự.

Bộ trưởng Quốc phòng Syria Murhaf Abu Qasra đã ban bố lệnh ngừng bắn toàn diện sau khi đạt thỏa thuận với các chức sắc của thành phố.

Các cuộc tấn công của Israel và Mỹ nhằm ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân có thể đang phản tác dụng, vô tình thúc đẩy Iran đẩy nhanh chương trình hạt nhân và tạo tiền lệ nguy hiểm cho khu vực.

Ngày 13/6, Israel đã khởi động Chiến dịch Sư tử trỗi dậy, một chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm xóa bỏ khả năng hạt nhân của Iran. Chiến dịch này bao gồm các đợt tấn công phối hợp nhắm vào các nhà khoa học hạt nhân, tướng lĩnh quân đội và thành viên chủ chốt của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran. Tuy nhiên, Israel vẫn gặp khó khăn khi đối mặt với các cơ sở hạt nhân được gia cố kiên cố của Iran.

Chỉ vài ngày sau, vào ngày 21/6, Mỹ đã triển khai các cuộc không kích chính xác bằng máy bay ném bom tàng hình B-2, nhắm vào các địa điểm trọng yếu như Fordow, Natanz và Isfahan. Mục tiêu của các cuộc tấn công này là làm tê liệt khả năng hạt nhân chiến lược của Iran.

Tuy nhiên, xung đột này đã phơi bày một thực tế đáng lo ngại: nguy cơ gia tăng phổ biến vũ khí hạt nhân trong một khu vực vốn đã bất ổn như Trung Đông. Từ năm 2006, Iran đã chịu các lệnh trừng phạt quốc tế sau khi bị cáo buộc không tuân thủ quy định của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

Chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nỗ lực giải quyết vấn đề qua ngoại giao, dẫn đến Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) năm 2015. Tuy nhiên, quyết định của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump rút khỏi JCPOA vào năm 2018 đã kích hoạt chuỗi phản ứng ngược.

Tehran đã giảm cam kết và tái khởi động các hoạt động làm giàu uranium. Theo báo cáo mới nhất của IAEA, Iran hiện sở hữu hơn 400kg uranium làm giàu ở mức 60%. Nếu được tinh luyện tiếp đến 90%, lượng này đủ để sản xuất từ 10 đến 12 đầu đạn hạt nhân.

Bài học lịch sử cho thấy Israel từng thực hiện chiến lược tương tự khi phá hủy lò phản ứng hạt nhân của Iraq (1981) và Syria (2007). Tuy nhiên, chương trình hạt nhân của Iran phức tạp và kiên cố hơn rất nhiều.

Mối đe dọa không dừng lại ở Iran. Nếu Tehran chính thức từ bỏ Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), cánh cửa hợp pháp cho việc phát triển vũ khí hạt nhân sẽ rộng mở.

Trong bối cảnh đó, giải pháp duy nhất có tính bền vững vẫn là ngoại giao thực chất, một thỏa thuận hạt nhân mới với các điều khoản xác minh chặt chẽ, sự hiện diện trở lại của IAEA và lộ trình dỡ bỏ trừng phạt có điều kiện.