TP.HCM đang lên kế hoạch chuyển đổi 400.000 xe máy công nghệ từ chạy xăng sang chạy điện, với mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm không khí và khí nhà kính tại thành phố. Dự kiến vào tháng 1/2026, việc ngừng ký hợp đồng đối với xe ôm công nghệ và giao hàng chạy xăng sẽ bắt đầu. Đến tháng 12/2029, thành phố đặt ra mục tiêu điện hóa 100% xe máy kinh doanh vận tải. Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) mới đây đã hoàn thành dự thảo đề án chuyển đổi và dự kiến trình lên UBND TP.HCM vào giữa tuần này.
Đề án nhắm đến chuyển đổi toàn bộ xe máy từ xăng sang điện cho tất cả tài xế công nghệ và nhân viên giao hàng. Mục tiêu là giảm 100% lượng khí thải gây ô nhiễm và khí nhà kính từ nhóm phương tiện này vào năm 2029. Hiện tại, có khoảng 400.000 tài xế xe máy chạy xăng đang phục vụ chở khách/giao hàng qua nền tảng công nghệ tại TP.HCM. Nhóm nghiên cứu cho rằng xe máy kinh doanh vận tải có tần suất di chuyển cao và là tác nhân gây ô nhiễm không khí do phát thải khí nhà kính và bụi mịn cao. Hơn nữa, việc xác định và kết nối với các nền tảng số cũng là lý do ưu tiên chuyển đổi năng lượng xanh với nhóm phương tiện này.
Theo tính toán của nhóm nghiên cứu, việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện sẽ giúp tài xế tiết kiệm đáng kể chi phí nhiên liệu và bảo trì. Điện rẻ hơn xăng khoảng 80% trên mỗi km vận hành và xe máy điện cũng có ít chi tiết bảo dưỡng hơn so với xe xăng. Trung bình, mỗi tài xế có thể tiết kiệm từ 1 đến 1,3 triệu đồng mỗi tháng khi chuyển từ xe xăng sang xe điện. Lộ trình chuyển đổi sẽ được chia thành 4 giai đoạn, bắt đầu từ việc phấn đấu đạt 120.000 (30%) xe xăng chuyển sang xe điện vào tháng 12/2025 và tăng dần lên 50%, 80% và cuối cùng là 100% vào tháng 12/2029.
Trước mắt, nhóm nghiên cứu đề xuất ngừng ký hợp đồng mới đối với xe máy xăng tham gia dịch vụ từ tháng 1/2026 và cấm hoàn toàn xe xăng chạy dịch vụ vận tải và giao hàng trên địa bàn từ tháng 12/2029. Tuy nhiên, việc chuyển đổi cũng đối mặt với nhiều thách thức như chi phí mua xe điện cao hơn khả năng tài chính của tài xế, hạ tầng trạm sạc còn sơ khai và bài toán xử lý xe máy xăng đã qua sử dụng.
Để thực thi chính sách thành công, nhóm nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng lộ trình bắt buộc, phát triển hạ tầng trạm sạc, cung cấp hỗ trợ tài chính cho tài xế và xây dựng cơ chế tín chỉ carbon. Đồng thời, việc hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích tài xế chuyển đổi sang xe điện và đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Thông tin chi tiết về đề án có thể được tìm hiểu tại trang web của Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM.
