Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng thời gian gần đây. Một bên ủng hộ việc thu phí như một giải pháp giúp bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Ngược lại, một số khác lại phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của cả dân tộc và không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tọa lạc tại tỉnh Hà Tĩnh, là một điển hình. Với vị trí cách khu vực dân cư chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón một lượng lớn khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Thế nhưng, việc vận hành và duy trì hoạt động của khu di tích này đang gặp phải những khó khăn không nhỏ do thiếu thốn nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan, dù chỉ là một khoản thu nhỏ, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát huy giá trị của di tích. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan các di sản văn hóa và lịch sử là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của chúng. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc áp dụng thu phí thường vấp phải sự phản ứng từ dư luận xã hội.
Để việc thu phí có thể trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần phải minh bạch mục đích thu phí, công khai rõ ràng nguồn thu và cách sử dụng nguồn thu vào các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Thứ hai, cần có các chính sách miễn giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương.
Cuối cùng, chúng ta cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành một rào cản mà trở thành một cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ ngày hôm nay dành cho tương lai.
