Với sự phát triển không ngừng của công nghệ vũ trụ, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội để vươn lên và khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, việc chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học là điều kiện tiên quyết. Các chuyên gia quốc tế đã nhấn mạnh điều này dựa trên kinh nghiệm phát triển khoa học không gian ở các nước tiên tiến.
Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời. Quá trình này không chỉ giúp Saclay mở rộng lĩnh vực nghiên cứu mà còn tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển của công nghệ vũ trụ.
Đặc biệt, từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn. TS Quang nhấn mạnh vai trò của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này không chỉ thúc đẩy sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, giúp đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người, đặc biệt là đội ngũ trí thức Việt Nam ở nước ngoài. Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng, nơi mà các nhà nghiên cứu có thể tự do phát triển ý tưởng và cống hiến cho sự phát triển của đất nước.
Ông Hiền cũng cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có. Do đó, việc tạo môi trường tự do cho nhà khoa học, hỗ trợ họ trong việc nghiên cứu và phát triển ý tưởng là điều kiện quan trọng để Việt Nam vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam.
Để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học. Điều này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu mà còn tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển của công nghệ vũ trụ. Với sự hợp tác quốc tế, đầu tư vào nghiên cứu cơ bản và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên và khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.
Việt Nam có cơ hội để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ là thông tin mới nhất được chia sẻ trong tọa đàm. Hy vọng rằng với những chia sẻ từ các chuyên gia, Việt Nam sẽ sớm có những bước tiến mới trong lĩnh vực này.
