Xây dựng mô hình tăng trưởng mới đòi hỏi sự phân bổ vốn đầu tư công một cách chiến lược, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, và hạ tầng xanh. Việc này không chỉ giúp dẫn dắt sự phát triển mà còn kiến tạo nền tảng cho sự tăng trưởng bền vững. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình cao và năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về thiết kế lộ trình tăng trưởng toàn diện và bền vững.
Các chuyên gia từ Đại học Kinh tế Quốc dân nhấn mạnh sự cần thiết của việc thiết lập cơ chế đặc thù để tối ưu hóa quy trình đầu tư công, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến tổ chức thực hiện, đặc biệt là đối với các dự án quan trọng mang tính quốc gia. Họ cũng đề xuất áp dụng các tiêu chí đánh giá định lượng về hiệu quả của đầu tư công, gắn kết với các mục tiêu tăng trưởng và tạo việc làm, thay vì chỉ tập trung vào tiêu chí tài khóa hoặc tỷ lệ giải ngân.
Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, kinh nghiệm từ các quốc gia Đông Á đã cho thấy rằng việc triển khai chính sách phát triển đồng bộ và có chiến lược đóng vai trò quan trọng. Nhà nước cần có định hướng mạnh mẽ trong việc xác định các ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và ban hành chính sách hỗ trợ cụ thể về thuế, tín dụng, và môi trường kinh doanh. Ưu tiên phát triển các ngành xuất khẩu có giá trị gia tăng cao được coi là hướng đi chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.
Đầu tư công hiệu quả cùng với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được xác định là yếu tố quan trọng. Thiết lập tiêu chí phân bổ vốn rõ ràng và khách quan giúp đảm bảo hiệu quả của đầu tư công. Cơ chế quản lý đầu tư công cần được đổi mới theo hướng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá độc lập, cùng với phản hồi chính sách linh hoạt và trách nhiệm giải trình cao hơn.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh vai trò định hướng của Nhà nước và kiến nghị phân rõ hai nhóm chức năng: quyết sách chính trị do Đảng đưa ra và vấn đề kỹ trị giao cho nhà nước pháp quyền. Ưu tiên hàng đầu là tăng cường năng lực của nhà nước để quản lý và điều phối hiệu quả trong một nền kinh tế ngày càng trở nên phức tạp. Mở biên chính sách theo hướng vùng hóa cũng là hướng đi quan trọng, giúp biến tiềm năng thành hiện thực tăng trưởng thông qua liên kết vùng mạnh mẽ và quản trị địa phương hiệu quả.
Để đầu tư công vào các dự án có tính lan tỏa cao và kích thích đầu tư từ nhiều thành phần kinh tế, hoàn thiện khung pháp lý cho PPP và chuẩn hóa quy trình đấu thầu, phân bổ rủi ro trong các dự án hạ tầng trọng điểm là cần thiết. Sự đổi mới trong quản lý đầu tư công không chỉ giúp phát huy vai trò ‘vốn mồi’ mà còn góp phần vào xây dựng nền kinh tế bền vững, hiệu quả.
